Wat is anticonceptie?

Leef het leven dat u zelf wilt leiden door uw menstruatiecyclus te beheersen en ongeplande zwangerschappen te voorkomen

De invoering van de orale anticonceptiepil in de jaren zestig gaf vrouwen controle over hun reproductieve gezondheid. Tegenwoordig is er eenvoudig toegang tot meerdere soorten anticonceptie, zodat u de perfecte anticonceptieoplossing kan kiezen die past bij uw specifieke levensstijl en situatie.

In de verschillende fasen van uw leven kan u te maken krijgen met veranderende anticonceptiebehoeften. Als u weet welke vormen van anticonceptie er zijn en wat de voor- en nadelen zijn van elke vorm van anticonceptie, kan u wanneer nodig uw anticonceptiekeuze veranderen en aanpassen.

Hoe werkt anticonceptie?

Het lichaam van een gezonde, vruchtbare vrouw laat eenmaal per maand een eicel vrij uit een eierstok. De eicel reist door een eileider naar de baarmoeder, en als ze door sperma wordt bevrucht, nestelt de eicel zich op de wand van de baarmoeder en is de vrouw zwanger.

Anticonceptie voorkomt zwangerschap door dit natuurlijke proces te onderbreken of te veranderen.

Sommige anticonceptiemiddelen verhinderen dat sperma de baarmoederhals binnendringt en zich een weg naar de eicel baant, terwijl andere de vruchtbaarheidshormonen in het lichaam van de vrouw beïnvloeden zodat de eierstokken niet elke maand een eicel vrijgeven, of een omgeving creëren waarin een bevruchte eicel niet kan groeien.

Welke vormen van anticonceptie zijn er beschikbaar?

Sommige voorbehoedsmiddelen, zoals condooms en de pil, zijn alleen doeltreffend als ze elke keer correct gebruikt worden. Andere, zoals het implantaat of een injectie, werken na toediening op zichzelf. Methoden die op zichzelf werken, kunnen betrouwbaarder zijn in het voorkomen van zwangerschap omdat ze de kans op gemiste doses of onjuist gebruik verkleinen.

Orale anticonceptiepil

De orale anticonceptiepil bestaat in twee vormen, een met oestrogeen en een zonder.

Combinatiepil

De combinatiepil, vaak “de pil” genoemd, bootst de effecten van de natuurlijke hormonen oestrogeen en progesteron na om de reactie van uw lichaam op gang te brengen en te voorkomen dat uw eierstokken eicellen vrijgeven.

De combinatiepil bevat een vorm van oestrogeen en een synthetische versie van progesteron, progestageen genoemd.

Gewoonlijk neemt u de pil drie weken lang elke dag op hetzelfde tijdstip in, gevolgd door een pauze van een week, waarin u een bloeding krijgt, vergelijkbaar met een menstruatie. Er is echter een ruime keuze aan combinaties met verschillende toedienings- en doseringsschema’s die in overweging genomen kunnen worden om ze aan uw leefstijl aan te passen.

De combinatiepil kan bijwerkingen hebben zoals misselijkheid, gevoelige borsten, stemmingswisselingen en onregelmatige bloedingen. Enkele zeldzame maar ernstige bijwerkingen zijn het risico op bloedstolsels of kanker.

Alhoewel de perceptie bestaat dat de pil gewichtstoename kan veroorzaken, hebben studies aangetoond dat u deze bijwerking niet hoeft te ondervinden, afhankelijk van welke combinatiepil u kiest en hoe uw lichaam hierop reageert.

Zuivere progestageenpil

De zuivere progestageenpil, vaak de “minipil” genoemd, bevat alleen synthetisch progesteron, waardoor hij geschikt is voor vrouwen die geen oestrogeen kunnen innemen.

Er zijn 2 soorten progestageenpillen. Beide soorten maken het slijm in uw baarmoederhals dikker om te voorkomen dat er sperma doorkomt, en één soort kan ook voorkomen dat uw eierstokken eicellen afgeven.

Mogelijke bijwerkingen zijn gevoelige borsten, misselijkheid, acne en hoofdpijn.

Zowel de combinatiepil als de zuivere progestageenpil moeten elke dag op ongeveer hetzelfde tijdstip ingenomen worden om doeltreffend te zijn.

Anticonceptiepleisters

De anticonceptiepleister kleeft op uw huid en geeft langzaam oestrogeen en progestageen af aan uw lichaam. U hoeft de pleister slechts eenmaal per week te vervangen, wat wellicht gemakkelijker is dan elke dag een pil in te nemen.

Uw arts zal rekening houden met eventuele gezondheidsrisico’s voordat hij u deze vorm van anticonceptie voorschrijft.

Intra-uterien apparaat (IUD/spiraaltje)

Intra-uterien betekent in de uterus of baarmoeder. Een intra-uterien apparaat (soms een spiraaltje genoemd) is gemaakt van plastic en koper. Een arts of verpleegkundige brengt het spiraaltje in door het via de vagina en de baarmoederhals in de baarmoeder te brengen. Het koper verandert de omgeving in uw baarmoederhals zodat sperma niet kan passeren om de eicel te bevruchten. Sommige spiraaltjes kunnen tot 10 jaar blijven zitten.

Intra-uterien systeem (IUS)

Een intra-uterien systeem (IUS) is een soort spiraaltje dat hormonen in de baarmoeder afgeeft om te voorkomen dat eicellen bevrucht worden of zich in de baarmoeder innestelen. Een arts of verpleegkundige brengt het spiraaltje in door het via de vagina en de baarmoederhals in de baarmoeder te brengen, waar het tot vijf jaar kan blijven zitten. Een IUS bevat progestageen en is dus geschikt voor vrouwen die geen oestrogeen kunnen innemen.

Condooms

Een condoom is een barrière-anticonceptiemethode, wat betekent dat het een fysieke barrière vormt die voorkomt dat sperma de baarmoederhals binnendringt. Het past op een penis in erectie en vangt het sperma op, zodat het niet in het lichaam van de vrouw terechtkomt. Condooms beschermen ook tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s). Condooms zijn alleen doeltreffend als u ze bij elke vrijpartij correct gebruikt. Als het condoom losraakt of scheurt tijdens de seks, loopt u het risico zwanger te worden en moet u noodanticonceptie gebruiken om dit te voorkomen.

Pessarium of kapje met zaaddodend middel

Het pessarium, of kapje, is een anticonceptiemethode op basis van een barrière. Het werkt door de toegang tot de baarmoederhals te blokkeren zodat sperma niet kan passeren om de eicel te bevruchten. Pessaria zijn het meest effectief als ze gebruikt worden met spermicide, een crème of gel die sperma doodt. Pessaria beschermen niet tegen soa’s.

Implantaat

Het anticonceptie-implantaat is een klein buigzaam implantaat dat onder de huid van de bovenarm wordt geplaatst. Het bevat een progestageenhormoon dat een onwelkome omgeving creëert voor sperma en uw lichaam ervan weerhoudt een eicel vrij te laten. Als het implantaat eenmaal op zijn plaats zit, hoeft u er niets meer aan te doen tot het moment dat het verwijderd moet worden. Mogelijke bijwerkingen van het anticonceptie-implantaat zijn acne, hoofdpijn, misselijkheid en stemmingswisselingen. Het is ook mogelijk dat uw menstruatie onregelmatig wordt of helemaal stopt.

Prikpil

De prikpil wordt om de 2-3 maanden toegediend en bevat progestageen, een hormoon dat voorkomt dat uw lichaam elke maand een eicel vrijgeeft. Het is een zeer doeltreffende anticonceptiemethode en is geschikt voor vrouwen die geen oestrogeen kunnen gebruiken. Om anticonceptie-effect te behouden, moet u er wel aan denken om uw herhalingsinjecties te laten toedienen telkens wanneer dit nodig is. De prikpil beschermt niet tegen soa’s.